Kadınlarda hormonal dengesizlikle seyreden bir durumdur. Polikistik over sendromu yumurtalıklarda birçok küçük kist oluşmasına neden olur. Adet düzensizliği, aşırı tüylenme, kilo artışı gibi belirtilerle kendini gösterir. İnsülin direnciyle ilişkili olup, tedavi edilmediğinde kısırlık gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Tedavi sürecinde yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi önemli rol oynar.
Polikistik Over Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Adet düzensizlikleri, en yaygın belirtisidir. Adetler düzensiz, seyrek ya da aşırı yoğun olabilir. Yüz, göğüs, sırt gibi bölgelerde normalden fazla kıl çıkması. Androjen hormonlarının artmasıyla, saçlarda dökülme yaşanabilir. Hormonal dengesizlikler ciltte sivilcelenmeye ve yağlanmaya neden olabilir. Polikistik over sendromu olan kadınlar kilo almaya yatkındır, özellikle bel çevresinde.
Vücut insüline karşı direnç geliştirir. Direnç sonucu kan şekeri seviyelerinde dengesizlikler olabilir. Koyu renkli cilt lekeleri (özellikle boyun ve koltuk altlarında) görülebilir. Yumurtlama problemleri nedeniyle hamile kalmak zor olabilir. Polikistik over sendromu belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve başka sağlık sorunları ile karışabilir. Bu nedenle, doğru teşhis ve tedavi için bir doktora başvurmak önemlidir.
Polikistik Over Sendromu Neden Olur?
Kadınlarda yüksek seviyede erkeklik hormonu (androjen) üretimi ile ilişkilidir. Bu hormon dengesizliği, yumurtalıkların düzenli olarak yumurta salmasını engeller. Kistler oluşmasına neden olabilir. Vücudun insüline karşı direnç geliştirmesi, kan şekerini kontrol eden bu hormonun etkisini azaltır. İnsülin direnci, vücutta daha fazla insülin üretimine yol açar ve bu da androjen üretimini artırabilir. Artan androjen seviyeleri ise polikistik over sendromu semptomlarını tetikleyebilir.
Ailede öyküsü olan kadınlarda bu sendromun gelişme olasılığı daha yüksektir, bu da genetik faktörlerin rol oynadığını düşündürmektedir. Kronik düşük seviyeli iltihaplanma da sendrom ile ilişkili olabilir. Bu durum, yumurtalıklarda androjen üretimini artırarak sendromun belirtilerini şiddetlendirebilir. Erken teşhis ve tedavi önemlidir. Semptomların yönetilmesine ve uzun vadeli komplikasyonların önlenmesine yardımcı olur.
Polikistik Over Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Doktor, hastanın adet döngüsü düzensizlikleri, aşırı kilo alma, akne, saç dökülmesi gibi belirtilerini değerlendirir. Ayrıca aile geçmişinde polikistik over sendromu veya diğer hormon bozuklukları olup olmadığını sorar. Fiziksel muayene sırasında doktor, kilo, kan basıncı ve ciltteki olası değişiklikleri (akne veya kıllanma) kontrol eder. Hormon seviyelerini kontrol etmek için kan testleri yapılır. Bu testler, testosteron, luteinizan hormon (LH) gibi hormonların anormalliklerini ortaya çıkarır.
Pelvik ultrason, yumurtalıklarda kistlerin olup olmadığını kontrol etmek için kullanılır. Ayrıca yumurtalıkların büyüklüğünü değerlendirmek için de kullanılır. Diyabet, insülin direnci veya yüksek kolesterol gibi durumların varlığını belirlemek için ek testler yapılır. Polikistik over sendromu teşhisi için belirtilerden iki tanesinin olması yeterlidir. Teşhis ve tedavi sürecinde bir kadın doğum uzmanı veya endokrinologla çalışmak önerilir.
Polikistik Over Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?
Polikistik over sendromu yönetiminde sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz önemlidir. Kilo kaybı, hormon dengesini iyileştirir ve semptomları hafifletir. Hormon dengesizliklerini düzenlemek için doğum kontrol hapı kullanılır. İnsülin direncini düşürmek için metformin gibi ilaçlar kullanılır.
Çocuk sahibi olmayı planlayan kadınlar için, yumurtlamayı teşvik eden ilaçlar tercih edilir. Diğer tedaviler yanıt vermediğinde, laparoskopik cerrahi ile yumurtalıklar üzerinde küçük kesiler yapılır. Bu yöntemde ovülasyonu teşvik etmek mümkündür. Polikistik over sendromu tedavisi, doktor gözetiminde ve kişiye özel planlanmalıdır.
