Bir kadının menstruasyon döngüsünde beklenmeyen değişikliklerin meydana gelmesidir. Bu değişiklikler, adetin süresi, yoğunluğu veya sıklığı gibi faktörleri etkileyebilir. Hormonal dengesizlik, beslenme alışkanlığı, yaşam tarzı ve sağlık sorunu gibi nedenler adet düzensizliği yaşanmasına yol açar. Bu durum, kadınların yaşam kalitesini etkileyebilir ve doğurganlık planlamasını zorlaştırabilir.
Adet Düzensizliği Nedenleri Nelerdir?
Vücuttaki hormonların dengesizliği, neden olabilir. Özellikle östrojen ve progesteron seviyelerindeki değişiklikler, regl döngüsünü etkiler. Hormonal dengesizlikler doğum kontrol yöntemi, stres, aşırı egzersiz, kilo değişikliği gibi faktörlerden kaynaklanır. Polikistik over sendromu, yumurtalıklarda folikül gelişimini etkileyen bir hormonal bozukluktur. Bu durum adet düzensizliği, kistlerin oluşumu, kilo artışı ve insülin direnci gibi belirtilere neden olabilir.
Tiroid bezinin aşırı veya yetersiz çalışması adet döngüsünü etkileyebilir. Tiroid hormonlarının seviyelerindeki değişiklikler, adet düzensizliği ve diğer semptomlara yol açabilir. Yetersiz beslenme, aşırı egzersiz ve aşırı kilo kaybı, vücudun hormonal dengesini etkileyebilir. Aynı zamanda bu durumun yaşanmasına neden olabilir. Yüksek düzeydeki stres, kortizol gibi stres hormonlarının artmasına neden olabilir. Bu durum da hormonal dengeyi bozarak düzensizliklere yol açabilir. Rahimdeki veya yumurtalıklardaki anatomik anormallikler, neden olabilir.
Aşırı alkol tüketimi ve sigara içmek, adet düzenini etkileyebilir ve düzensizliklere neden olabilir. Bazı ilaçlar, özellikle antidepresan, antipsikotik gibi, hormonal dengesizliklere yol açar. Durumun yaşanmasına neden olabilir. Menopoz dönemi ve perimenopoz (menopoz öncesi dönem), adet döngüsünde düzensizliklere neden olabilir. Adet düzensizliği yaşayan kişiler, altta yatan nedenleri belirlemek ve uygun tedaviyi almak için doktora danışmalıdır.
Adet Düzensizliği Belirtileri
Adet döngüsünün normalden farklı olması, adetin geç gelmesi, normalden uzun veya kısa sürmesi gibi belirtiler gözlemlenir. Adet sırasında normalden daha şiddetli karın ağrıları yaşanabilir. Bu ağrılar, pelvik bölgede veya sırtta da hissedilebilir. Adet döneminde normalden daha fazla kanama olabilir. Bu, normal adet kanamasından daha yoğun veya daha uzun sürebilir. Adet düzensizliği, duygusal dalgalanmalara ve ruh halinde değişikliklere neden olur. Ani öfke, hüzün, sinirlilik gibi duygular sıkça yaşanabilir. Adet dönemi baş ağrıları yaşamak da yaygın bir belirtidir.
Adet dönemi yaklaşırken veya süresince kadınlar daha fazla yorgunluk hissederler. Hormonal dengesizlik, cilt problemi, kilo değişikliği, meme hassasiyetine neden olur. Düzensizliğin birçok nedeni olabilir. Bunlar arasında hormonal değişiklikler, stres, kilo değişikliği, tiroid sorunları, polikistik over sendromu yer alır. Ayrıca tükenmişlik sendromu, aşırı egzersiz, kötü beslenme alışkanlıkları, ilaçlar veya diğer sağlık sorunları da yer alabilir. Belirtilerden biri uzun süre devam ederse ve şiddetli ise doktora danışmak önemlidir.
Adet Düzensizliği Teşhisi Nasıl Koyulur?
Doktor öncelikle hastanın adet düzeniyle ilgili şikayetlerini dikkatle dinler. Adet kanamalarının sıklığı, süresi, kanama miktarı, ağrı durumu ve adetlerin ne zamandır düzensiz olduğu gibi bilgiler alınır. Bu adım teşhisin temelini oluşturur çünkü adet düzensizliği farklı şekillerde olabilir. Hastanın genel sağlık durumu, kullandığı ilaçlar, kronik hastalıkları, stres durumu, kilo değişimleri ve ailede benzer sorunların olup olmadığı sorgulanır. Bu bilgiler adet düzensizliğinin nedenlerini anlamada yardımcı olur. Doktor jinekolojik muayene yaparak rahim ve yumurtalıkların durumunu kontrol eder. Bu muayene sırasında herhangi bir kitle, enfeksiyon veya anormallik olup olmadığı araştırılır. Karın veya vajinal ultrasonla rahim ve yumurtalıkların görüntüleri alınır. Bu sayede kist, miyom veya rahim içi problemler gibi fiziksel nedenler tespit edilebilir. Ultrason adet düzensizliğinin organik nedenlerini değerlendirmek için çok önemlidir. Kan testleriyle hormon seviyeleri kontrol edilir.
Özellikle tiroit hormonu, prolaktin, LH, FSH, östrojen ve progesteron gibi hormonlar ölçülür. Ayrıca tam kan sayımı ve demir değerleri gibi testler yapılabilir. Bu testler hormon dengesizlikleri veya kanama bozukluklarının nedenlerini ortaya çıkarır. Bazı durumlarda rahim içi dokusundan küçük bir parça alınarak mikroskop altında incelenir. Özellikle menopoz öncesi ve sonrası dönemde veya anormal kanama varsa kanser veya diğer ciddi hastalıkları ekarte etmek için yapılır. Gerektiğinde MR veya hysterosalpingografi gibi ileri görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Bunlar rahim yapısındaki anormalliklerin daha detaylı incelenmesini sağlar. Doktor hastadan birkaç ay adet tarihlerini ve kanama özelliklerini kaydetmesini isteyebilir. Bu bilgiler teşhis koymayı kolaylaştırır ve tedavi planını oluştururken yol gösterir. Bu maddelerle adet düzensizliği teşhisi konulur. Doktor bu aşamalardan sonra adet düzensizliğinin nedenine uygun tedavi ve takip planı yapar. İstersen bu maddelerin her biri için daha detaylı açıklamalar da yapabilirim.
Adet Düzensizliği Tedavi Yöntemleri
Doktor, hormonal dengesizliklerle başa çıkmak için doğum kontrol hapı, hormonal takviye ilaçları önerir. Bu ilaçlar, adet döngüsünü düzenleyebilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı, düzensizliği azaltmaya yardımcı olabilir. Dengeli beslenme, düzenli egzersiz yapma, stresten kaçınma, yeterli uyku almak önemlidir.
Aşırı kilo, adet düzensizliği yaşanmasına neden olabilir. Kilo vermek veya kilo almak, hormonal dengenin sağlanmasına yardımcı olabilir. Doktorunuz, düzensizlikle ilgili altta yatan bir sağlık sorununu tedavi etmek için belirli ilaçlar önerir. Örneğin, tiroid hormonu eksikliği için tiroid hormonu takviyesi almak gerekebilir.
Nadiren, düzensizliğe neden olan bir durumu düzeltmek için cerrahi müdahale gerekebilir. Örneğin, rahimdeki polipler veya fibroidler cerrahi olarak çıkarılabilir. Bazı bitkisel takviyeler veya bitki çayları, düzensizlikle mücadelede destekleyici olabilir. Ancak, bu tür takviyeleri veya çayları kullanmadan önce mutlaka bir doktora danışmak önemlidir. Yoga, meditasyon gibi alternatif yöntemler, hormonal dengeyi sağlamaya yardımcı olur. Ayrıca stresi azaltma konusunda da yardımcı olabilir. Adet düzensizliği yaşayan biriyseniz, mutlaka bir doktora danışmalısınız. Uzman, sizin için en uygun tedaviyi belirleyecektir.
