Kadınlarda yaygın olarak görülen bir durum olup, pelvik taban kaslarının ve bağ dokularının zayıflaması sonucu mesane, rahim veya rektum gibi organların vajinaya doğru sarkmasıyla ortaya çıkar. Pelvik organ sarkması genellikle doğum yapmış kadınlarda, menopoz sonrası dönemde veya ağır fiziksel aktivitelerle uğraşan kişilerde daha sık görülür.
Pelvik Organ Sarkması Nedenleri
Normal doğum, pelvik taban kasları üzerinde büyük bir baskı oluşturabilir. Birden fazla doğum yapmış olmak, büyük bebek doğurmak veya zor doğum deneyimleri yaşamak riski artırabilir. Menopoz sonrası dönemde östrojen seviyelerinin düşmesi, pelvik kasların ve bağ dokularının zayıflamasına neden olur. Bu durum, destekleyici yapıların dayanıklılığını azaltarak sarkmaya yol açabilir.
Uzun süreli ağır kaldırma, kronik öksürük veya sürekli kabızlık gibi durumlar, pelvik kaslar üzerinde fazladan baskı oluşturabilir. Zamanla bu kasların gücünü kaybetmesine neden olabilir. Bazı kadınlarda, genetik faktörler nedeniyle bağ dokular daha zayıf olabilir. Ailesinde pelvik organ sarkması olan bireylerde bu durumun görülme olasılığı daha yüksektir. Fazla kilo, karın içi basıncı artırarak pelvik organlara ekstra yük bindirebilir ve sarkmaya neden olabilir.
Pelvik Organ Sarkması Belirtileri
Belirtiler kişiden kişiye değişebilir. Ancak en sık görülen belirtiler şunlardır:
- Vajinadan dışarı doğru baskı veya şişkinlik hissi
- Alt karın veya bel bölgesinde ağrı ve rahatsızlık
- İdrar kaçırma veya sık idrara çıkma
- Cinsel ilişki sırasında rahatsızlık veya ağrı
- Bağırsak hareketlerinde zorluk veya tam boşaltamama hissi
- Gün sonunda artan ağırlık hissi
Pelvik Organ Sarkması Türleri
Pelvik organ sarkması, hangi organın sarktığına bağlı olarak farklı türlerde olabilir. Sistosel, mesanenin vajinaya doğru sarkmasıdır. Sık idrara çıkma, idrar kaçırma veya idrar yapmada zorluk gibi belirtilere neden olabilir. Rektosel, rektumun vajinaya doğru sarkmasıdır.
Bağırsak hareketlerinde zorlanmaya neden olabilir. Üreterosel, rahmin aşağıya doğru kaymasıdır. Vajinadan bir kitle çıkması hissi oluşabilir. Enterosel, ince bağırsağın vajina arkasına doğru yer değiştirmesidir. Karın ağrısı ve bağırsak hareketlerinde rahatsızlık yaratabilir.
Pelvik Organ Sarkması Teşhisi
Pelvik organ sarkması, genellikle jinekolojik muayene sırasında tespit edilir. Doktor, hastanın şikayetlerini dinleyerek fiziksel muayene yapar. Gerekirse ultrason, manyetik rezonans görüntüleme (MRG) veya ürodinamik testler gibi ileri tetkikler uygulanır.
Pelvik Organ Sarkması Tedavi Yöntemleri
Tedavi, hastanın şikayetlerinin derecesine ve yaşam kalitesine etkisine göre belirlenir. Kegel egzersizleri, pelvik taban kaslarını güçlendirmek için önerilir. Lifli gıdalar tüketerek ve bol su içerek kabızlık önlenebilir. Ağır kaldırmaktan kaçınılmalı ve kilo kontrolüne dikkat edilmelidir.
Hafif ve orta dereceli sarkmalarda vajinaya yerleştirilen destekleyici cihazlar kullanılabilir. Menopoz sonrası kadınlarda, östrojen takviyesi pelvik kasların güçlenmesine yardımcı olur. İleri derecede sarkmalarda cerrahi operasyonlar tercih edilebilir. Laparoskopik veya vajinal yolla yapılan ameliyatlarla organlar eski pozisyonuna getirilebilir.
Sonuç
Pelvik organ sarkması, kadınların yaşam kalitesini olumsuz etkileyen ancak yönetilebilir bir sağlık sorunudur. Erken teşhis ve uygun tedavi yöntemleri ile hastalar daha rahat bir yaşam sürebilir. Pelvik taban kaslarını güçlendiren egzersizler, sağlıklı yaşam alışkanlıkları ve gerektiğinde tıbbi müdahaleler ile bu durumun kontrol altına alınması mümkündür.
