Döllenmiş yumurtanın rahim içi yerine rahim dışına, genellikle fallop tüplerine yerleşmesi durumudur. Tıbbi olarak ektopik gebelik olarak adlandırılan bu durum, erken teşhis edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açar. Normal gebeliklerde döllenmiş yumurta rahim içine yerleşerek burada gelişmeye başlar. Ancak dış gebelik sırasında embriyo rahim dışında bir yerde büyümeye başlar ve burada gelişimini sürdüremez.
Dış Gebelik Nedenleri
Önceden geçirilmiş enfeksiyonlar veya cerrahi müdahaleler fallop tüplerine zarar verebilir. Pelvik inflamatuar hastalık gibi enfeksiyonlar fallop tüplerini tıkayarak riski artırır. Tüp bebek (IVF) ve diğer yardımcı üreme teknikleri, döllenmiş yumurtanın yanlış konumlanmasına neden olabilir.
Spiral kullanan kadınlarda nadiren gebelik oluşsa da, gebelik gerçekleştiğinde dış gebelik riski artar. Önceden bu durumu geçiren kadınların tekrar yaşama riski daha yüksektir. Sigara içmek tüplerin hareketliliğini azaltarak döllenmiş yumurtanın rahime ulaşmasını zorlaştırabilir.
Dış Gebelik Belirtileri
Normal gebelik gibi adet kanamasında gecikme olur. Dış gebelik yaşandığında idrar veya kan testlerinde gebelik pozitif çıkabilir. Karın ve kasık ağrısı yaşanır. Genellikle tek taraflı ve şiddetli olabilir. Vajinal kanama, hafif lekelenme şeklinde başlayabilir ve zamanla yoğunlaşabilir. İç kanama nedeniyle sinirlerin uyarılması sonucu omuz bölgesinde ağrı hissedilebilir. İç kanama durumunda düşük tansiyon nedeniyle bayılma ve baş dönmesi yaşanabilir.
Dış Gebelik Tanısı Nasıl Konur?
Beta-hCG hormon seviyelerinin takip edilmesi dış gebelik tanısında önemlidir. Hormon seviyeleri normal gebeliklerde belirli bir düzeyde artar. Bu tür gebelikte beklenen artış gerçekleşmez. Vajinal ultrason, gebeliğin rahim içinde olup olmadığını görmek için en sık kullanılan yöntemdir. Rahim içinde gebelik kesesi görünmüyorsa, bu durumdan şüphelenilir. Kesin tanı için bazen minimal invaziv cerrahi olan laparoskopi yöntemi uygulanabilir.
Dış Gebelik Tedavi Yöntemleri
Metotreksat adlı ilaç, erken dönemlerde kullanılabilir. Bu ilaç, anormal gebelik dokusunun büyümesini durdurarak vücudun kendiliğinden gebeliği sonlandırmasını sağlar. İlaç tedavisi, tüplerin patlamadığı ve ciddi kanama riski taşımadığı durumlarda uygulanır. Dış gebelik ilerlemişse veya iç kanama riski varsa laparoskopik cerrahi gerekebilir.
Bu yöntemde küçük kesiler açılarak doku çıkarılır. Eğer tüp hasar görmüşse, tüp tamamen alınabilir. Bu durum nedeniyle ciddi bir iç kanama meydana gelmişse, açık ameliyat yöntemi olan laparotomi uygulanır. Acil müdahale yapılır.
Dış Gebelik Sonrası İyileşme Süreci
Doktor takibinde olmak, kan değerlerini takip etmek önemlidir. Dış gebelik geçiren kadınların yeniden hamile kalmadan önce en az 3-6 ay beklemesi önerilir. Bu durumu yaşayan kadınlar için bu süreç zorlayıcı olabilir. Destek grupları veya psikolojik danışmanlık alınabilir.
Dış Gebelik Önlenebilir mi?
Dış gebelik tamamen önlenemese de, bazı önlemler almak riski azaltabilir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak için korunmalı cinsel ilişki tercih edilmeli. Sigara kullanımını bırakmak, fallop tüplerinin sağlığını koruyarak riski azaltabilir.
Pelvik enfeksiyonlardan korunmak için hijyen kurallarına dikkat edilmelidir. Daha önce bu durumu geçiren kadınlar, yeniden gebelik planlamadan önce doktor kontrolünden geçmeli.
Sonuç
Dış gebelik, erken teşhis edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilen önemli bir sağlık sorunudur. Belirtiler fark edildiğinde vakit kaybetmeden doktora başvurmak gerekir. Doğru tanı ve tedavi süreci açısından kritik öneme sahiptir. Kadınlar, gelecekteki gebelikleri konusunda doktorlarıyla birlikte planlama yapmalı. Olası riskler göz önünde bulundurularak hareket etmelidir.
